Wystawa Twarda Awangarda nawiązuje do ubiegłorocznego Roku Awangardy, tym samym pozycjonuje się na tyłach oficjalnych obchodów jubileuszowych, spóźniona o rok jest raczej ariergardą, która podważa progresywną narrację historii sztuki. Wystawa w poznańskim Arsenale próbuje uchwycić „długie trwanie” awangardy jako procesu, kierowanego logiką cyklu. Powraca on z odmienną intensywnością w postawach i twórczości artystów z trzech różnych pokoleń: Henryka Stażewskiego – nestora sztuki XX wieku, ucieleśnionej figury mistrza polskiego modernizmu, Zdzisława Sosnowskiego – twórcy mitologicznej postaci Goalkeepera – bramkarza, a zarazem jego samego oraz Wojciecha Bąkowskiego – artysty multimedialnego, jednej z najbardziej rozpoznawalnych postaci współczesnej sceny artystycznej w Polsce. Wszystkich trzech łączy awangardowe przekonanie o nierozłączności sztuki i życia manifestowane poprzez kreowanie wizerunku artysty – autorytetu, celebryty, outsidera.
Henryk Stażewski [1894 – 1988] był jednym z najwybitniejszych twórców dwudziestowiecznej awangardy. Malarz, rysownik, typograf, architekt wnętrz i teoretyk sztuki.
Był współtwórcą Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej, która dała początek Muzeum Sztuki w Łodzi. Był wytrwałym kontynuatorem zdobyczy polskiego konstruktywizmu – świadkiem wieku – klasykiem nowoczesności, a zarazem niezwykle wnikliwym obserwatorem zmieniającej się sztuki aktualnej.
Zdzisław Sosnowski (ur. 1947) stworzył w połowie lat siedemdziesiątych postać bramkarza – bohatera na miarę gwiazd filmowych [Jack Nicholson], muzycznych [Mick Jagger] czy ze świata sztuki [Andy Warhol].
Jak realizował tę wizję? Fotografował i filmował siebie. Zawsze nienagannie ubrany, w garniturze i w czarnym kapeluszu z dużym rondem. Przedstawił siebie jako bramkarza w akcji, czasami walczącego na przedpolu, kiedy indziej w otoczeniu pięknych kobiet. Występował zawsze w ciemnych okularach i z kubańskim cygarem w ustach. Wykreował bohatera – wspaniałego „galaktycznego” sportowca, uwielbianego przez tłumy, bogatego i zadowolonego z życia.
Wojciech Bąkowski (ur. 1979), artysta wizualny, poeta, performer, autor filmów, muzyk. Był członkiem poznańskiej grupy Penerstwo, był też liderem grup muzycznych: KOT, Czykita, Niwea.
Artysta mówił w 2012 roku w rozmowie z Michałem Lasotą: „Zgadzam się ze zdaniem Schopenhauera, że im ciemniejszy jest opisywany obszar tym większa powinna być jasność i prostota wykładu. Zajmuję się sprawami ciemnymi, trudnymi do pokazania na przykład nieświadomością, strachem, zapomnieniem, brakiem, niepewnością itp. Nie uznaję przy tym żadnej transcendencji. Wszystkich materiałów dostarcza mi rzeczywistość. Gdy już je skompletuję i zabieram się do pracy, muszę pozbyć się nadmiaru. Powstają proste rzeczy. Przysięgam, że wiele za nimi stoi”. Legendę artystyczną Wojciecha Bakowskiego utrwala zrealizowany przez Łukasza Rondudę film fabularny Serce Miłości, który oparty jest na motywach życia i twórczości Zuzanny Bartoszek i Wojciecha Bakowskiego.
Twardość awangardowych postaw utożsamiana jest z surową konsekwencją formalną, bezkompromisowym przekraczaniem granic, wyznaczaniem nowatorskich kierunków i etosem artysty poświęconego sztuce. Wystawa stawia pytania o to, czy po obchodzonym w ubiegłym roku stuleciu awangardy postawa z nią utożsamiana posiada jeszcze rewitalizującą dla sztuki siłę przyciągania, czy budowany mozolnie wizerunek artysty, gwiazdy i samotnika jest nadal atrakcyjny?
Włodzimierz Nowaczyk, Marek Wasilewski
Twarda Awangarda
Stażewski, Sosnowski, Bąkowski
Kurator: Włodzimierz Nowaczyk
oprowadzanie kuratorskie: 8.03.2018, godz. 17.00
