Aktywność zawodowa Ewy Mikiny (1951–2012), krytyczki, historyczki sztuki, tłumaczki i kuratorki, splata się z historią najważniejszych zjawisk, wystaw i instytucji sztuki współczesnej w Polsce przełomu wieków. Ona sama jest dziś jednak niemal nieznana. Publikacja ta ma za zadanie przypomnieć czytelniczkom i czytelnikom nie tylko krytyczny głos Mikiny, ale także sposoby, w jakie zabierała go publicznie: nakreślić postawę, na którą składały się krytyczny intelekt, erudycja i lewicowa wrażliwość. Czynią one z niej najważniejszą komentatorkę polskiego życia artystycznego po 1989 roku i postać kluczową dla tworzenia nowego języka sztuki i humanistyki w tym okresie.
W tekstach Mikiny dotyczących wystaw, artystek i artystów krytyka ograniczania wolności wypowiedzi w imię ideologii i rynku łączy się z krytycznym spojrzeniem na dziedzictwo oświecenia. Obok wzajemnych relacji sztuki, społeczeństwa i polityki szczególną uwagę poświęcała przestrzeni publicznej – zarówno tej miejskiej, jak i cyfrowej, rozwojowi internetu i nowym mediom. Dziś teksty zebrane w tym tomie mogą być wezwaniem do działania, wspólnej walki – słowem i czynem – o wartości, jakie przyświecały jej działalności: o sprawiedliwą i odpowiedzialną przestrzeń społeczną, warunki ekonomiczne, powszechny i wolny dostęp do wiedzy i kultury, poszanowanie inności.
Marysia Lewandowska, Jakub Gawkowski
Ewa Mikina (ur. 1951 w Szczecinie, zm. 2012 w Warszawie) – historyczka i krytyczka sztuki, eseistka, autorka pionierskich tekstów na temat cyberkultury, wykładowczyni akademicka, kuratorka wystaw. Studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 2001 roku obroniła doktorat. Jako tłumaczka z języka angielskiego wprowadzała do polskiej debaty teksty dotyczące najważniejszych zjawisk i teorii z zakresu sztuki współczesnej, refleksji nad kulturą wizualną i nowej humanistyki. Pracowała między innymi w Muzeum Sztuki w Łodzi, Instytucie Sztuki PAN i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, związana także z Wydawnictwem Hotel Sztuki i czasopismem „Magazyn Sztuki”.
Wybór i redakcja:
Marysia Lewandowska (ur. 1955 w Szczecinie) – artystka i historyczka sztuki. Od 1985 roku mieszka i pracuje w Londynie. Tworzy projekty i instalacje na pograniczu sztuki i poszukiwań teoretycznych, badając publiczne funkcje archiwów, muzeów i wystaw. Inicjuje projekty aktywizujące refleksję nad rolą kobiet w społecznej i niematerialnej przestrzeni publicznej. Jej prace znajdują się w zbiorach między innymi Moderna Museet w Sztokholmie, Muzeum Sztuki w Łodzi i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Jakub Gawkowski (ur. 1993 w Warszawie) – historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie, autor tekstów, kurator w Muzeum Sztuki w Łodzi, gdzie zrealizował wystawy takie jak Erna Rosenstein, Aubrey Williams. Ziemia otworzy usta oraz Atlas Nowoczesności. Ćwiczenia (jako część zespołu kuratorskiego). Jest członkiem rady programowej TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie. Publikował między innymi w „Krytyce Politycznej”, „Szumie” i „e-flux”.
