wtorek, 23 kwietnia otwarte 12 — 19
Galeria Miejska Arsenał

ul. Szyperska 2/6-8, 61-754 Poznań
T. +48 61 852 95 02
E. arsenal@arsenal.art.pl

Godziny otwarcia:

Poniedziałek: nieczynne
Wtorek – Sobota: 12 — 19
Niedziela: 12 — 16

Poczta i filatelistyka w dziejach Poznania

Wystawa obejmuje dzieje poczty polskiej od czasów Bolesława Chrobrego do chwili obecnej, ze szczególnym uwzględnieniem motywów i tematów poznańskich. Prezentowane są znaczki, datowniki, stemple, listy, karty pocztowe oraz inne formy filatelistyczne projektowane m.in. przez artystów poznańskich – Andrzeja Jeziorkowskiego, Zbigniewa Kaję, Jana Olejniczaka, Kazimierza Sławińskiego.

Wystawa zrealizowana według scenariusza Adama Kochanowskiego w oprawie plastycznej Pawła Tomczaka. Głównym organizatorem wystawy jest Poczta Polska – okręg poznański.
Tekst Adama Kochanowskiego
Okazją zorganizowania tej wystawy było metrykalne 750-lecie narodzin Poznania jako miasta, czyli rocznica jego lokacji. Wiemy wszakże, że właśnie tu w Wielkopolsce: w Gnieźnie i w Poznaniu rodziła się polska państwowość oraz jej formy organizacyjne – wiemy również, że istniała tu wcześniej wspólnota narodowa. Wystawa ta w sposób lapidarny, odwołując się do przekazów pisanych i wybranych nierzadko jedynych i dostępnych dokumentów, próbuje odtworzyć najpierw dzieje poczty, a później także filatelistyki w Poznaniu i w jakiejś mierze w Wielkopolsce, od czasów najdawniejszych po dziś.

Umownym prologiem (ilustrowanym walorami pocztowymi) jest legenda, a obok niej prawda historyczna związana z tą Ziemią, czyli legenda o Orle Białym i wiodący przez ziemię Polan „Szlak bursztynowy”, l jedni i drudzy tu przywędrowali, niosąc wiadomości – stali się więc pierwszą umowną pocztą.

Dzieje zorganizowanej już poczty i w czasach najnowszych filatelistyki to interesujący fragment historii nie tylko naszego regionu.

Za twórcę poczty (przenoszenia informacji) uchodzi Bolesław Chrobry. Choć zachowały się tylko przekazy (brak przecież dokumentów) – to od tego króla zaczynamy naszą wielkopolską wędrówkę. Pragniemy zwrócić uwagę na dość wczesne, zachowane dokumenty królewskie z XV i XVI w. Władysława Jagiełły, Zygmunta l Starego, oraz Zygmunta Augusta zwalniające Poznań od „stawiania podwód” i oryginał listu Stanisława Augusta Poniatowskiego, wysłany z Warszawy do Poznania.

Szczególnie cenne są doskonale zachowane przesyłki listowe z XVII i XVIII w. Trzeba podkreślić, iż są one własnością prywatnych kolekcjonerów, którzy stali się prawdziwymi znawcami tematu.

Działanie Poczty i potwierdzająca to dokumentacja ilustruje kolejne wydarzenia historyczne: okres zaboru pruskiego, Powstanie Wielkopolskie, odrodzenie państwowości, międzywojenne dwudziestolecie. Zaskakująca ciekawostką – mało znaną – jest przypomnienie faktu, że przez pewien czas (dwadzieścia miesięcy) Stanisław Przybyszewski, pisarz i filozof, a przede wszystkim wielki skandalista europejskich salonów literackich był urzędnikiem pocztowym w Poznaniu. Przyczynił się do polonizacji terminów i regulaminów pocztowych, stworzył fachowe słowniki.

Filateliści i nie tylko (walor pocztowy jest papierem wartościowym, budzi więc szersze zainteresowanie) znajdą tu wiele rarytasów. Uwagę zwracają większe całości tzw.: przedruków „poznańskich” i „gnieźnieńskich”. One to właśnie zamykają historyczną cześć wystawy.

Cześć druga to okres międzywojnia i czasy najnowsze, czyli mniej poczty a więcej filatelistyki. Tu należy szczególnie podziękować Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu, które użyczyło swych cennych archiwaliów (projekty, próby oraz arkusze znaczków) o motywach poznańskich. Aż dziw jak i gdzie się zachowały?! Wyeksponowano tu szczególnie okazale wybrane wystawy krajowe oraz światowe, które uchodzą za największe i najlepiej zorganizowane w dziejach polskiej filatelistyki.

Poznań dysponuje najlepszą przestrzenią ekspozycyjną – tereny Międzynarodowych Targów Poznańskich i sprawdzonym gronem organizatorów.

Pierwszą ważną wystawą o zasięgu światowym była prezentacja filatelistyki tematycznej „Tematica – Poznań 68”, która zgromadziła zbiory z pięciu kontynentów.

W roku 1973 i równe dwadzieścia lat później w 1993 r. Światowa Federacja Filatelistyczana (FIP) przyznała Polsce organizacje wystaw światowych. Obie odbyły się w Poznaniu i zyskały powszechne uznanie.

archiwum

Pływanie o zmierzchu
Aga Nowacka, Zofia Tomczyk
17.11.2023–14.01.2024
wernisaż: 17.11.2023, g. 18.00
Nieprzemijające wyzwolenie / постоянное освобождение
Kirill Diomchev (NEVIDIVISM)
1-17.12.2023
wernisaż: 1.12.2023, g. 18.00
Koszmary Dziesiątki
22.09 – 5.11.2023
wernisaż: 22.09.2023, g. 18.00
Bieguny
Dialogi młodych: INNY – edycja 7.
23.06 – 3.09.2023
wernisaż: 23.06.2023, g. 18.00
Niemy świadek historii
16.06 – 3.09.2023
wernisaż: 16.06.2023, g. 18.00
Anatomia polityczna / Політична анатомія
Vlada Ralko, Volodymyr Budnikov
6-11.06.2023
wernisaż: 6.06.2023, g. 18.00
XIII Biennale Grafiki
ERROR
21.04 – 4.06.2026
wernisaż: 21.04.2023, g. 18.00 Galeria na Dziedzińcu, Stary Browar
Z miasta Żelaza i Betonu
З міста Залізобетону / Из города Железобетона
17.03 – 16.04.2023
wernisaż: 17.03.2023, g. 18.00