sobota, 26 kwietnia otwarte 12 — 19
Galeria Miejska Arsenał

Stary Rynek 6, 61-772 Poznań
T. +48 61 852 95 02
E. arsenal@arsenal.art.pl

Godziny otwarcia:

Poniedziałek: nieczynne
Wtorek – Sobota: 12 — 19
Niedziela: 12 — 16

Poczta i filatelistyka w dziejach Poznania

Wystawa obejmuje dzieje poczty polskiej od czasów Bolesława Chrobrego do chwili obecnej, ze szczególnym uwzględnieniem motywów i tematów poznańskich. Prezentowane są znaczki, datowniki, stemple, listy, karty pocztowe oraz inne formy filatelistyczne projektowane m.in. przez artystów poznańskich – Andrzeja Jeziorkowskiego, Zbigniewa Kaję, Jana Olejniczaka, Kazimierza Sławińskiego.

Wystawa zrealizowana według scenariusza Adama Kochanowskiego w oprawie plastycznej Pawła Tomczaka. Głównym organizatorem wystawy jest Poczta Polska – okręg poznański.
Tekst Adama Kochanowskiego
Okazją zorganizowania tej wystawy było metrykalne 750-lecie narodzin Poznania jako miasta, czyli rocznica jego lokacji. Wiemy wszakże, że właśnie tu w Wielkopolsce: w Gnieźnie i w Poznaniu rodziła się polska państwowość oraz jej formy organizacyjne – wiemy również, że istniała tu wcześniej wspólnota narodowa. Wystawa ta w sposób lapidarny, odwołując się do przekazów pisanych i wybranych nierzadko jedynych i dostępnych dokumentów, próbuje odtworzyć najpierw dzieje poczty, a później także filatelistyki w Poznaniu i w jakiejś mierze w Wielkopolsce, od czasów najdawniejszych po dziś.

Umownym prologiem (ilustrowanym walorami pocztowymi) jest legenda, a obok niej prawda historyczna związana z tą Ziemią, czyli legenda o Orle Białym i wiodący przez ziemię Polan „Szlak bursztynowy”, l jedni i drudzy tu przywędrowali, niosąc wiadomości – stali się więc pierwszą umowną pocztą.

Dzieje zorganizowanej już poczty i w czasach najnowszych filatelistyki to interesujący fragment historii nie tylko naszego regionu.

Za twórcę poczty (przenoszenia informacji) uchodzi Bolesław Chrobry. Choć zachowały się tylko przekazy (brak przecież dokumentów) – to od tego króla zaczynamy naszą wielkopolską wędrówkę. Pragniemy zwrócić uwagę na dość wczesne, zachowane dokumenty królewskie z XV i XVI w. Władysława Jagiełły, Zygmunta l Starego, oraz Zygmunta Augusta zwalniające Poznań od „stawiania podwód” i oryginał listu Stanisława Augusta Poniatowskiego, wysłany z Warszawy do Poznania.

Szczególnie cenne są doskonale zachowane przesyłki listowe z XVII i XVIII w. Trzeba podkreślić, iż są one własnością prywatnych kolekcjonerów, którzy stali się prawdziwymi znawcami tematu.

Działanie Poczty i potwierdzająca to dokumentacja ilustruje kolejne wydarzenia historyczne: okres zaboru pruskiego, Powstanie Wielkopolskie, odrodzenie państwowości, międzywojenne dwudziestolecie. Zaskakująca ciekawostką – mało znaną – jest przypomnienie faktu, że przez pewien czas (dwadzieścia miesięcy) Stanisław Przybyszewski, pisarz i filozof, a przede wszystkim wielki skandalista europejskich salonów literackich był urzędnikiem pocztowym w Poznaniu. Przyczynił się do polonizacji terminów i regulaminów pocztowych, stworzył fachowe słowniki.

Filateliści i nie tylko (walor pocztowy jest papierem wartościowym, budzi więc szersze zainteresowanie) znajdą tu wiele rarytasów. Uwagę zwracają większe całości tzw.: przedruków „poznańskich” i „gnieźnieńskich”. One to właśnie zamykają historyczną cześć wystawy.

Cześć druga to okres międzywojnia i czasy najnowsze, czyli mniej poczty a więcej filatelistyki. Tu należy szczególnie podziękować Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu, które użyczyło swych cennych archiwaliów (projekty, próby oraz arkusze znaczków) o motywach poznańskich. Aż dziw jak i gdzie się zachowały?! Wyeksponowano tu szczególnie okazale wybrane wystawy krajowe oraz światowe, które uchodzą za największe i najlepiej zorganizowane w dziejach polskiej filatelistyki.

Poznań dysponuje najlepszą przestrzenią ekspozycyjną – tereny Międzynarodowych Targów Poznańskich i sprawdzonym gronem organizatorów.

Pierwszą ważną wystawą o zasięgu światowym była prezentacja filatelistyki tematycznej „Tematica – Poznań 68”, która zgromadziła zbiory z pięciu kontynentów.

W roku 1973 i równe dwadzieścia lat później w 1993 r. Światowa Federacja Filatelistyczana (FIP) przyznała Polsce organizacje wystaw światowych. Obie odbyły się w Poznaniu i zyskały powszechne uznanie.

archiwum

Gene BY | Volha Savich
Galeria Curators'LAB UAP
1-20.04.2025
wernisaż: 1.04.2025, g. 19.00
Mineralne immersje
Anna Siekierska, Mikołaj Szpaczyński
17.01 – 23.03.2025
wernisaż: 17.01.2025, g. 18.00
Zooom.
Personal is political
10.01 – 23.03.2025
wernisaż: 10.01.2025, g. 18.00
Introspekcja
Jerzy Sadowski
6-29.12.2024
wernisaż: 6.12.2024, g. 18.00
Pchamy drzwi, na których jest napisane: ciągnąć
22.11 – 29.12.2024
wernisaż: 22.11.2024, g. 18.00
Bieguny. Dialogi młodych: INNY – edycja 8.
Karolina Piotrowska, Zuzanna Bandosz
15.11 – 1.12.2024
wernisaż: 15.11.2024, g. 18.00
Nowa Amerika
Michael Kurzwelly
11.10 – 10.11.2024
wernisaż: 11.10.2024, g. 18.00
CONFLICT ENABLER
Agata Bogacka
19.07 – 6.10.2024
wernisaż: 19.07.2024, g. 18.00