Anda Rottenberg – tekst

Grafika warsztatowa nawet jeśli twórca sięga po środki odległe od tradycyjnego graficznego warsztatu jako osobna dziedzina twórczości zdaje się nieodwołalnie porzucona przez świat sztuki współczesnej. Jeśli powstają dzieła odbijane seryjnie to najczęściej jako inny wariant obrazu (jak w amerykańskim pop-arcie) lub transfiguracja minimalistycznej rzeźby (jak u Richarda Serry) albo wreszcie jako zwielokrotniony rysunek, szkic do obrazu jak u Baselitza. Samoistność więc technik graficznych, smakowanie ich wielostronnych możliwości, zdaje się pociągać przede wszystkim twórców z naszego kręgu tradycji; Polska, kraje bałtyckie, kraje skandynawskie. Niemała w tym zasługa krakowskiego Biennale Grafiki największej w świecie i najpoważniejszej imprezy w tej dziedzinie. Niewymierne i nie zbadane do dziś oddziaływania pisma Projekt, przez całe dziesięciolecia jedynego źródła informacji o sztuce współczesnej w całym Wschodnim Bloku i liber elegantiarum, jeśli chodzi o grafikę i design. A wreszcie a może przede wszystkim nasza własna tradycja i rzetelność szkół.
Przywiązanie więc do tradycyjnego warsztatu graficznego, idące w parze z niemałymi umiejętnościami, stawało się często tym, co poza granicami kraju korzystnie wyróżniało przybyszów z Polski. Naturalnie potrzebny był jeszcze talent, ale to warunek i powód istnienia sztuki w ogóle. Tak więc, mimo różnic stylowych, warsztatowych i odmienności przestania, zaistniało w świecie coś na kształt polskiej szkoły grafiki. Blisko stąd do polskiej szkoły plakatu, stanowiącej niekiedy domenę tych samych twórców.
Jak ta szkoła wygląda dziś w rozproszeniu po całym świecie niech pokaże niniejsza wystawa, przygotowana przez najlepsze znawczynie przedmiotu.

Graficy z wielkiego świata

Tu wśród kaskady kresek odnajdziemy ścieżki w głąb świata uczuć i myśli, tu skonfrontujemy połączenie plastycznych technik z technologicznymi rozwiązaniami, tu wreszcie odnajdziemy malarską miękkość odcieni i wrażliwość, z jaką utalentowani artyści kreują świat.

W Galerii Miejskiej Arsenał” można przypatrzeć się warsztatowi znakomitych praktyków w dziedzinie grafiki. Na wystawie są prezentowane prace polskich twórców, absolwentów wyższych szkół artystycznych, którzy swą działalność plastyczną rozwijają za granicą: w Austrii, Francji, Niemczech, Kanadzie, Szwajcarii, Włoszech. USA. Parając się różnymi technikami, rozwinęli własne style i specyficzne języki obrazujące indywidualne sposoby postrzegania otoczenia. Ich grafiki skupiają doświadczenia z kilku dziedzin aktywności: malarstwa, rysunku, rzeźby, instalacji.

Dające efekt rysunkowy obiekty graficzne Wojciecha Krzywobłockiego (Austria) stanowią syntezę powtarzalnego śladu, uzyskanego za pomocą metalowej siatki. Wyważone, czamo-białe kompozycje dzielą obszar odbitki na trójkątne pola. Uporządkowany kształt wzmaga poczucie surowości i oszczędności przekazu.

Podobnie jest w pracach Tadeusza Mysłowskiego (USA), poddającego deformacji urbanistyczne pejzaże Nowego Jorku. Wydaje się, że oglądamy płaskie plany architektoniczne lub wykres układów scalonych. Tu nośnikiem treści jest barwa.

Dominanta koloru ożywia stonowane sitodruki Kazimierza Głaza (Kanada). Skierowanie uwagi na formę i możliwości kompozycyjne jest widoczne w serigrafiach Iwony Juskowiak-Abrams (Wielka Brytania). Tu kobiece ciało z czarno-białej fotografii staje się wyizolowanym motywem dekoracyjnym, obrysowanym czerwoną linią.

Krystyna Piotrowska, związana w przeszłości z Poznaniem (tu studiowała i prowadziła wraz z Izabellą Gustowską galerię ON), obecnie mieszkanka Szwecji. Swymi monochromatycznymi portretami w technice własnej nadaje grafikom monumentalny wyraz. Wśród chłodnych, analitycznych prac pojawiają się tajemnicze, skąpane w czerni mezzotinty Małgorzaty Zurakowskiej (Kanada), odkrywające rąbek duchowości i religijności.

.Powiel' – praca Krystyny Piotrowskiej

Nieco w cieniu, powyżej linii wzroku zawieszono rząd kwadratowych niewielkich linorytów Aliny Kalczyńskiej (Włochy). Pastelowe mgły fioletów, błękitów i pomarańczy splatają się w ciąg nostalgicznych wspomnień. Uwagę przyciągają niewielkich rozmiarów wklęsłodruki łączone z techniką kolażu autorstwa Hanny Zawy-Cywińskiej (USA). Artystka zainspirowana sztuką i kulturą japońską stworzyła cykl prac Haiku”, w których meandry złotych linii oddają upodobanie do harmonii kształtów i bogactwa, jakie objawia umiejętne użycie niewielu środków. Japońskie inspiracje są też motywem sitodruków Katarzyny Grudy (USA).
Poetycki nastrój panuje w grafikach komputerowych Romana Duszka (USA). Odwołując się do form zaczerpniętych ze świata roślin, Ludmiła Armata (Kanada) tworzy czamo-białe akwatinty i suche igły, pełne prostoty, radości i upodobania do przyrody. Tuż obok barwne linoryty Tomasza Paczewskiego (Niemcy) – studia postaci zainteresowanej własną obecnością w niebiesko-sepiowej przestrzeni graficznej odbitki.

Analizę ludzkiej istoty, jej zmagań, uporu, odpowiedzialności świetnie pokazują barwne, żywiołowe litografie Jana Lebensteina (Francja). Zmarły w maju br. artysta w niezwykle dynamiczny, ekspresyjny sposób ukazywał wieloznaczność ról, jakie przyjmuje na siebie człowiek.
Wystawa Graficy” ukazuje wachlarz możliwości renomowanych artystów. Prezentowano ją w Warszawie i Łodzi. W Galerii Miejskiej Arsenał” w Poznaniu można ją oglądać do 25 lipca (a nie, jak zapowiadano wcześniej, do 9 lipca).

MONIKA POLAK