Bez tytułu (fragment)

Rozmawialiśmy. Prace leżały na podłodze, ułożone równo jedna na drugiej. Stos papierów. Jak wielka księga. Każdą jej stronę oglądaliśmy bardzo uważnie, potem przekładaliśmy na bok. To skojarzenie nasunął mi fakt z dziejów grafiki, która dawniej na długo przed wynalazkiem Gutenberga związana była z pismem. Była zależna od książki zdobiła ją, ilustrowała tekst.

Ślady tej historii widoczne są w konkursowych pracach. Z tła wyłaniają się litery różnych alfabetów. Ułożone w rzędy, ujęte w geometryczne kształty, stylizowane na ornament. Gdzieniegdzie włączone są skrawki zadrukowanych kartek lub gazeta służąca za papier drukarski.

Co zobaczyłam na stronach tej książki? Pejzaże – miejskie i fantastyczne. Osiedle, które stało się mozaiką geometrycznych figur. Architekturę będącą powidokiem lub wyobrażeniem, l tajemnicze podwórko, w którym skrywa się postać człowieka. O człowieku powiedziano to, co najważniejsze. Bez detalu, zbędnego opisu. Kontur ludzkiej sylwetki, głowa jak owal kamienia, popiersie (szary cień o znajomym kształcie), twarz. Są obrazy przywoływane z wyobraźni, jak i ślady obecności. Człowiek zaznaczył tu kształty swojego ciała zwielokrotnione, zarysowane.
Panuje tu różnorodność zarówno pod względem treści i form. Jest abstrakcja i jest realizm, ekspresja i tłumione emocje, obok geometrii jest brak prawideł.

Działają wielkością. Złożone nawet z sześciu kartonów, powtarzające wielokrotnie ten sam motyw, ograniczone jedynie wymiarem papieru. Są też i małe pojedyncze obrazy, które można wziąć w rękę i poprzyglądać się z bliska.

Działają kolorem. Agresywnym. Wyciszonym. Także klasycznym dla nich kontrastem czerni i bieli. Szarością – pełną subtelnych gradacji, zmian natężenia. Grą skrywających cieni i nagłych rozbłysków światła.

Wszystko wypowiedziane jest wieloma językami. Od posługującego się prostokątem (czarny na szarym) po figuralne przedstawienie w klimacie mrocznego średniowiecza, gdzie śmierć, koń, naga kobieta przewracająca karty księgi.

Dawniej grafika pełniła funkcje służebne. Doskonaliła metody powielania, by coraz wierniej reprodukować dzieła malarstwa i rysunku, by coraz szybciej rozpowszechniać informacje. Dziś jest niezależna. Jest językiem, którym wypowiadane są przede wszystkim własne słowa mówiącego.

Długotrwały proces tworzenia grafiki wymaga skupienia i koncentracji. Koncepcja- obraz stworzony w umyśle – przechodząc przez wiele etapów jej obrazowania musi przewidzieć zachowanie kamienia, metalu, szybkość działania kwasu lub światła.

Nawet kiedy jeden motyw powiela się wielokrotnie z tej samej matrycy, to nie jest to bezmyślne mnożenie kolejnych fraktali, ale komunikat konkretnego nadawcy i o określonym adresie.

To głosy najmłodszego pokolenia grafików.

Anna Zielińska