Heinz Mack: światło i sztuka

Zachodnia historia sztuki odnotowuje ważny i fascynujący wkład do zmagań z problemem światła tak znaczących artystów, jak Georges de la Tour, Caravaggio czy Rembrandt. W ostatnim stuleciu kategorię światło pochwycili impresjoniści, by stworzyć te wszystkie dzieła, które dziś jeszcze budzą nasz zachwyt.

Rzeźbiarz i malarz Heinz Mack jest jednym z najwybitniejszych artystów zajmujących się światłem w naszych czasach. Jego wieloletnie, pełne światła dzieło jest hołdem złożonym pra-tematowi Światło.

Z obrazów Macka emanuje ciepłe światło, które widza fascynuje i przykuwa. Powierzchnie rzeźb z marmuru czy z brązu wypromieniowują światło tak długo, aż twarda materia zostaje przezwyciężona i całe dzieło zanurza się w sferę immaterialną. W rysunkach i grafikach, w których Heinz Mack daje się unieść zachwytowi nad przepychem spektrum barw w naturze patrzymy z napięciem wciąż od nowa na kolory tęczy.

Marion Agthe

Racjonalista czy romantyk? (fragment)

Heinz Mack uczynił światło i ruch głównymi motywami i równocześnie mediami swej sztuki. Pochodzą one z dwóch różnych źródeł i różnie się też manifestują. Raz, bowiem włącza artysta w swoje prace światło naturalne, słoneczne, kiedy indziej posługuje się zespołami sztucznych punktów świetlnych; raz operuje efektami naturalnych właściwości spływających lub tryskającej wody, kiedy indziej ruchem mechanicznym. Dziełem swoim łączy, więc niejako twórca dwa obce sobie światy. Jednym z nich jest nowoczesna cywilizacja z jej perfekcyjnie obrabianymi materiałami, niezawodnymi urządzeniami mechanicznymi i elektronicznymi systemami, według założonego programu sterującego ruchem świateł. Drugi stanowi obszar natury z przedwiecznie przez nią ukształtowanymi tworzywami, jak granit, marmur czy woda, ale przede wszystkim słoneczne światło.

Naturą zajmuję się także, gdy włącza w zielone otoczenie i w barwną zmienność nieba swoje stele z metalu polerowanego, aż do uzyskania właściwości zwierciadła, albo rzeźby ze szkła. Nawiązuje też do przyrody nie tylko we wczesnych pracach o segmentowej konstrukcji, nasuwających skojarzenia z podobną budową roślin. Wiąże wreszcie swą twórczość z naturą , gdy maluje obrazy o barwach intensywnych i czystych, jakby wprost ze zjawiska spektrum.

Jednak mimo jego tak licznych związków z naturą uchodzi Mack dość powszechnie za artystę będącego typowym wyrazicielem czasu współczesnej cywilizacji technicznej. Opinię tę zawdzięcza twórca swoim świetlnym stelom, słupom i obeliskom czy świetlnym reliefom podłączonym do sieci elektrycznej lub sterowanym elektronicznie. Stanowią one część tylko twórczości artysty, ale najbardziej efektowną, nawet spektakularną. Jego rzeźby ze światła w wymiarach wnętrz galeryjnych, ale i kilkunastu- lub kilkudziesięciometrowe, ustawione na placach i ulicach miast, jak w Berlinie czy DĂĽsseldorfie, a także ściany świetlne we wnętrzach i na zewnątrz budynków, w powszechnym mniemaniu są dla niego najbardziej reprezentatywne i kojarzą się jako hasło wywoławcze z jego imieniem.

Dążeniem artysty jest zmaterializowanie rzeźbiarskiego obiektu. Nie chodzi mu bowiem o tworzenie świecących form. Chodzi mu o immaterialne zjawisko światła. Niezależnie od tego czy światło to pochodzi z odbicia blasku nieba i słońca lub z reflektorów skierowanych na rzeźbę, czy też sama rzeźba lub relief stanowiącą źródło elektrycznego świecenia.

Bożena Kowalska