środa, 13 listopada otwarte 12 — 19
Galeria Miejska Arsenał

Stary Rynek 6, 61-772 Poznań
T. +48 61 852 95 02
E. arsenal@arsenal.art.pl

Godziny otwarcia:

Poniedziałek: nieczynne
Wtorek – Sobota: 12 — 19
Niedziela: 12 — 16

Aleksandra Domańska-Bortowska


Informacje o wystawie

Aleksandra Domanska-Bortowska, ukończyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu. Uprawia rzeźbę, medalierstwo, rysunek, emalierstwo, malarstwo ścienne. Wystawia od 1968. Na wystawie w Arsenale zaprezentowała 16 rzeźb z lat 1976-88 wykonanych w marmurze, granicie, brązie i tworzywie oraz 20 rysunków piórkiem i tuszem.


O twórczości Aleksandry Domańskiej Bortowskiej. (dalej nazywanej ADB)

Notował w r. 1987 artysta rzeźbiarz Józef Marek.

Jest drobnej postaci. Jak figurki kobiet Dalekiego Wschodu. Duże, jasne oczy. Ciemne włosy. Czasem uśmiech. Spracowane, drobne dłonie. Własne regiony twórczej wyobraźni. Fascynacja literaturą, poezją i teatrem.

Wpierw było drewno. Formy duże, proste, lecz cięte z wyrafinowaną płynnością. Otwarte na przestrzeń.
Potem polubiła kamienie. Ale kamień by stać się rzeźbą, musi ulec ludzkiej woli tworzenia. Wrażliwość, intelekt, rzeźbiarski instynkt, wytyczanie celu działania splatają się w końcu w trudzie heroicznej pracy całej osobowości artystki. Dzień po dniu, tydzień po tygodniu wytrwanie w zamiarze utrwalenia artystycznej wizji zwycięża odporność najtwardszego materiału. Wypowiedź szuka odpowiedniej formy przekazu.

ADB wierzy w równowagę treści i formy w dziele sztuki, a jako rzeźbiarka w bryłę i przestrzeń. Jej postawa w sztuce staje się odpowiednikiem jej postawy wobec otaczającego świata. Małe, jednostkowe zło uważa za drogę do zła totalnego. Jej twórczość jak wiele dzieł współczesnych czerpie z tajemnic ludzkiego odczuwania konfliktu między presją dążeń cywilizacyjnych a życiem, z jego bezpośrednimi objawami,

Wzruszenia losem świata istnień jednostkowych” prowadzą artystkę do sformułowań poetyckich i do symbolicznych ujęć nurtujących ją treści ogólnych. Dzieła ADB są przesianiem do drugiego myślącego i czującego człowieka.

Powstaje cykl rzeźb, w których przyjęty symbol życia Ptak” niesie sobą znaczenia ze styku jak autorka to określa niepotrzebnych śmierci” i życia.

Kołyska”, Trafiony”, Kurhan”, Ostatni”, Gra”. Głębokie w swej warstwie psychologicznej metafory, ujęte w syntetyczne rzeźbiarskie kompozycje, w których użycie różnych materiałów jak kamień, brąz, tworzywo sztuczne, drut, drewno wzmacniają wyraz i odbiór przekazu treści tych dzieł.

Ślady” a jest ich kilka poszerzają ten wątek o szokujące obrazy. Ludzka stopa wdeptuje w ziemię formy życia. Nieuwaga, czy brutalność?! Może pogarda?! Katedra” wieńcząca ten długi okres twórczości to symboliczna modlitwa autorki o przetrwanie i ochronę tego, co zawiera w sobie życie. Miejsce jego kultu. Więc wreszcie ziarno optymizmu.

Trzeba z twórcą przejść przez smutek ograniczeń żywych egzystencji i trwogę o ich dalsze przetrwanie. I przez głęboki sens przypomnienia o ludzkiej przemocy, która może przeminąć za późno.

Pojawia się postawa obronna. Rzeźby zaczynają się opancerzać. Powstaje nowy cykl. Pancerny”, Nie-dopancerzony”, Marzenie o sławie”, Powalony”. Bryła rzeźbiarska jest tu zawsze mocna, zwarta, aktywna w swoich wypukłych, polerowanych powierzchniach, segmentach, prawie rycersko owadzich pancerzach.

Zdecydowanie określone detale całości dodają tym rzeźbom powagi i siły. W Niedopancerzonym” artystka wydaje się nawiązywać aż do rzeźby antycznej.

Nowe dzieło Ślad zawsze moi synowie” podobnie jak Owoc” i Kurhan” powstaje w otwartej przestrzeni. We wzniesieniu ziemi. Tu rzeźba, ziemia i niebo łączą się. Rozłupany potężny blok granitu to część rzeźby to dwa fragmenty przestrzeni okopu, w którym jedynymi śladami po człowieku są wykute ślady jego dłoni i stóp i porzucony żołnierski płaszcz z brązu a także ziemia zraniona okopem. Jak sytuacja z pola bitwy. Okop jest pancerzem, ale z okopu trzeba wyjść. Cale to wzgórze jest teraz rzeźbą.

W swej warstwie znaczeniowej rzeźby ADB są nieskomplikowane, bez retoryki mimo często wyrafinowanego opracowania formy. Przedstawiają świat bez uśmiechu. To sztuka prawie gorzka i surowa.

Nie schlebia nikomu. Odnajdujemy tu, skupione w sobie, dramatyczne piękno dawnej rzeźby. Leży ono nie tylko w związkach z tradycją, ale znacznie głębiej bo u korzeni duchowej postawy wobec życia i twórczej oryginalności artystki. Mądrość jej sztuki leży także głęboko w warstwie formalnej. Trafnie wyważone ciężary i przestrzeń, oszczędna ekspresja i komponowanie na zasadach kontrastów formy, materiału, koloru, powierzchni wypukłych i wklęsłych posiadają ogromny ładunek wewnętrznych napięć, których witalność pulsuje aż na powierzchnię rzeźb.

Rysunki ADB raczej nie odnoszą się do rzeźb, choć towarzyszy im wspólna z rzeźbą aura. Ich konkretność ma odmienną naturę. Delikatne, kolorowe linie i kreski przy finezyjnej, graficznie określonej formie przedmiotów i postaci tkwiących w niejednoznacznych sytuacjach lub nostalgicznej przestrzeni. Rysunki te emanują nastrojem stanów hipnotycznych i magii. Odnoszą się jednak do metaforycznie określonej rzeczywistości. Ich kod nie jest od razu jasny, lecz ma w sobie siłę poetyckiego obrazu.

Wytrwałość, z jaką ADB kuje i gładzi swoje kamienie i kształtuje materię brązu, by nadać im nowy sens są bliższe religijnej kontemplacji Dalekiego Wschodu niż drapieżności cywilizacji Zachodu. Nie ulega krótkotrwałym modom w sztuce. Technika rzeźbiarska, po latach ciężkiej pracy, ma już dla niej niewiele tajemnic. Mistrzowskie budowanie kompozycji rzeźbiarskiej, formy, detalu i powierzchni nasycone poetyką głębokich ludzkich treści wzmacnia ekspresję artystycznej wypowiedzi i pozwoli przetrwać jej rzeźbom w dorobku polskiej sztuki.

Droga, którą artystka wybrała, nie jest łatwa, ani efektowna. Może dlatego ją wybrała. Zawsze tej drodze towarzyszy wielka wrażliwość na losy życia.

archiwum

Nowa Amerika
Michael Kurzwelly
11.10 – 10.11.2024
wernisaż: 11.10.2024, g. 18.00
CONFLICT ENABLER
Agata Bogacka
19.07 – 6.10.2024
wernisaż: 19.07.2024, g. 18.00
Rozdroża Lagunartu
artyści z grupy Lagunart pod przewodnictwem Agnieszki Balewskiej
18.07 – 29.09.2024
wernisaż: 18.07.2024, g. 18.00
Comfort Work
Andrii Dostliev, Lia Dostlieva
26.07 – 22.09.2024
wernisaż: 26.07.2024, g. 18.00
Archive After Hand
29.06 – 8.07.2024
wernisaż: 29.06.2024, g. 18.00
Pod nieobecność państwa
Luz María Sánchez
24.05 – 7.07.2024
wernisaż: 24.05.2024, g. 18.00
Zapis A.
Jerzy Sadowski
29.04 – 26.05.2024
wernisaż: 29.04.2024, g. 18.00
Pływanie o zmierzchu
Aga Nowacka, Zofia Tomczyk
17.11.2023–14.01.2024
wernisaż: 17.11.2023, g. 18.00