Arbeitsdisziplin. Duch sztuki poznańskiej około 2012
kuratorzy: Stach Szabłowski, Anna Czaban
asystentka Stacha Szabłowskiego: Zuzanna Koszuta
13.01 – 26.02.2012
ARTYŚCI:
Ewa Axelrad, Wojciech Bąkowski, Piotr Bosacki, Galeria Pies, Galeria Niewielka, Gizela Mickiewicz, Tomasz Mróz, Zofia Nierodzińska, Franciszek Orłowski, Mateusz Sadowski, Łukasz Sosiński, Magdalena Starska, Radek Szlaga, Piotr Żyliński

Czy istnieje duch sztuki poznańskiej? Duchy są w zasadzie niewidzialne, a ich realność poddawana w wątpliwość – zwłaszcza w kontekście lokalnych scen artystycznych. Tymczasem wystawa Arbeitsdisziplin powstaje w przekonaniu, że taki duch objawia się – w Poznaniu i tylko tu. Trzeba bowiem podkreślić, że takie spirytystyczne rozważania możliwe są wyłącznie w tym mieście. Wystawa opiera się na tezie, że Poznań jest obecnie jedynym w Polsce ośrodkiem lokalnym, w którym udało się wypracować – i kultywuje się – endemiczne i wyraziście osobne wartości artystyczne. Poznań jest jedynym miastem w Polsce, w którym można mówić o środowisku lokalnym, nie ryzykując nazwania go prowincjonalnym.

Wystawa Arbeitsdisziplin jest więc próbą uchwycenia ducha sztuki poznańskiej w jego ostatnim wcieleniu – ożywającego w praktykach artystycznych generacji twórców, którzy na nowo definiują specyfikę lokalnej sceny około roku 2012.

Tytuł wystawy zwraca uwagę na „dyscyplinę pracy” jako zasadniczy element paradygmatu współczesnej sceny poznańskiej. Nieprzypadkowo tytułu tego używamy w wersji niemieckiej. Nieprzypadkowa jest również jego zbieżność z tytułem słynnej pracy Rafała Jakubowicza. Ikoniczny poznański artysta, należący do generacji poprzedzającej tę, która jest przedstawiania na wystawie, użyczył naszemu projektowi tytułu swojej realizacji. Uczynił to w 10. rocznicę powstania „Arbeitsdisziplin” oraz politycznych kontrowersji wokół pokazania tej pracy w poznańskim Arsenale – prezentacji, do której, jak wiemy, nigdy nie doszło.
Współczesne pokolenie poznańskich artystów przenosi uwagę z problematyki społecznej i politycznej – tak ważnej chociażby dla Jakubowicza – na o wiele trudniej uchwytne zagadnienia egzystencjalne, fenomeny subiektywnej percepcji rzeczywistości, wywrotowe potencjały wyobraźni oraz kwestie formalne. Tytułowa „dyscyplina” służy często do precyzyjnego określania tego, co z natury nieokreślone i wymykające się dyscyplinie dyskursu. Na poziomie estetycznym „dyscyplinę pracy” można odnieść do zamiłowania do minimalizmu i rygoryzmu formy, ale chodzi również o generalny konserwatywny zwrot w stronę tradycyjnego rozumienia takich pojęć jak autor, dzieło, ekspresja. Na poznańskiej scenie dochodzi do jeszcze jednej próby uruchomienia kreacyjnej mocy sztuki. Próby te napędza wskrzeszona wiara w możliwość autonomii dzieła – wiara w możliwość tworzenia „nowych światów”, niepodległych artystycznych rzeczywistości. Co najciekawsze, wiele z tych prób kończy się powodzeniem.
Robione przez artystów „nowe światy” są niezwykle wciągające; symboliczna obecność „Arbeitsdisziplin” Jakubowicza przypomina jednak, że istnieją one nie tylko same w sobie, lecz również w konkretnym politycznym, ekonomicznym i instytucjonalnym kontekście.

obok, Gizela Mickiewicz, Instalacja, 2011

Arbeitsdisziplin
The Spirit of the Art of Poznań Around 2012

Is there a spirit of the art of Poznań? In principle spirits are invisible and their existence is questioned, especially in the context of local art scenes. In contrast, the Arbeitsdisziplin exhibition is an expression of a belief that such a spirit does appear, but exclusively in Poznań and nowhere else. Interestingly, such spiritist considerations are possible solely in this city. The show is based on the assumption that at present Poznań is the only local centre in Poland which has developed and successfully continues endemic and distinctly unique artistic values. Poznań is the only city in Poland where one can speak about local art circles without the risk of calling them provincial.

The Arbeitsdisziplin exhibition, then, attempts to capture the spirit of the art of Poznań in its most recent incarnation, i.e. in the artistic practice of a generation that redefines the unique characteristics of the local scene around 2012.

The title of the exhibition points to the “work discipline” as the principal element of the paradigm of the contemporary art scene in Poznań. That the title is used in its German version is by no means fortuitous. Nor is it a coincidence that the title is identical to the famous work by Rafał Jakubowicz. The icon of Poznań artists, a member of a generation preceding the one introduced during the show, allowed us to use the title of his work in our project. He did that 10 years after the coming into being of “Arbeitsdisziplin” and after the political controversy related to the presentation of this work in the Arsenał Municipal Gallery in Poznań, a presentation that, as we are well aware, never took place.
The present generation of Poznań-based artists shifts attention from social and political issues that were of prime importance for Jakubowicz, for that matter, to far more elusive existential questions, phenomena of a subjective perception of reality, the subversive potentials of imagination, and formal issues. The “discipline” that the title refers to is often applied to precisely define what is by nature indefinite and what eludes the discipline of discourse. At the aesthetic level, the “work discipline” may be understood as a love of the minimalism and strictness of form, but what is at stake is a general conservative shift toward a traditional perception of notions such as “author”, “work” and “expression”. Poznań artistic circles once more attempt to set in motion the creative power of art. Such attempts are fuelled by a reborn faith in the possibility of an autonomy of a work of art, a faith in the possibility of creating “new worlds”, or autonomous artistic realities. Interestingly, many of these attempts meet with success.
The “new worlds” which the artists bring to life are extremely attractive; however, the symbolic presence of Jakubowicz’s “Arbeitsdisziplin” reminds us that they exist not only in their own right, but also in a specific political, economic and institutional context.