Z przykrością informujemy, że z przyczyn niezależnych od nas termin realizacji projektu Krzysztofa Wodiczko "Przybysze" uległ zmianie. Będziemy informować na bieżąco.

Krzysztof Wodiczko to jeden z najbardziej znanych i obecnych na świecie polskich artystów.  Jest laureatem wielu nagród, a wśród nich: Hiroshima Art Prize (1998), Kepes Arts Prize (2004) i Nagrody im. Katarzyny Kobro (2006). Wykładał między innymi na: École Nationale Supérieure des Beaux Arts w Paryżu, Cooper Union School of Art w Nowym Jorku. Był dyrektorem Center for Advanced Visual Studies w Massachusetts Institute of Technology, Cambridge.  Obecnie jest wykładowcą na Harvard University. Jego prace pokazywane były w Centre Georges Pompidou w Paryżu,

Hirshhorn Museum and Sculpture Garden w Waszyngtonie, Fundació Tapies w Barcelonie, Whitney Museum of American Art oraz The New Museum of Contemporary Art w Nowym Jorku, Muzeum Sztuki w Łodzi, a także na Documenta 8, Kassel; 53. Międzynarodowym Biennale Sztuki w Wenecji, The Biennale of Sydney i w wielu innych galeriach i muzeach. Jest autorem koncepcji Pomnika Zniesienia Niewolnictwa w Nantes oraz pomysłodawcą stworzenia Światowego Instytutu na Rzecz Obalenia Wojen w Paryżu.

Krzysztof Wodiczko tworzy sztukę, która angażuje się w ważne społeczne i kulturowe problemy współczesnej globalnej cywilizacji.  Kontekstem dla jego działań artystycznych jest miasto rozumiane jako przestrzeń publicznej debaty, badanie jego historycznych pamięci, odczytywanie jego aktualnych komunikatów. Artysta zastanawia się nad kondycją współczesnej demokracji, uważa, że miarą jej jakości jest zdolność do przyjęcia obcych oraz opieka nad tymi, którzy są w niej najmniej uprzywilejowani. Wodiczko jest zwolennikiem procesu, który nazywa „odwojnieniem” kultury. Uważa, że społeczeństwa są przez kulturę przygotowywane do wojen, śmierci i zniszczenia, podczas gdy powinny być przez nią od wojen odzwyczajane.

Jego najbardziej znane prace to projekcje na pomnikach i budynkach w wielu miastach na świecie, a także urządzenia – takie jak: Homeless Vehicle Project, Poliscar, Rozbroja czy Alien Staff.

Od wielu lat jednym z centralnych zagadnień twórczości artysty jest praca z osobami wykluczonymi, z różnych powodów, z przestrzeni publicznej oraz kwestia przeżywania traumy. W Stanach Zjednoczonych była to przede wszystkim praca z osobami bezdomnymi, z emigrantami, a także z weteranami wojennymi. Specjalnie dla nich Krzysztof Wodiczko zaprojektował War Veteran Vehicle, za pośrednictwem którego powracający z wojny żołnierze mogli opowiedzieć o swoich dramatycznych doświadczeniach. Artysta tworzy, jak to sam nazywa, protezy kulturowe, które mają za zadanie umożliwić zaistnienie osób niewidocznych i dotąd niemych na publicznej agorze. Zrealizowana w roku 1992 Laska tułacza ( Alien Staff) jest przykładem tego, w jaki sposób stworzony przez artystę rekwizyt koncentrując uwagę widza, wytwarza możliwość dialogu pomiędzy ludźmi, którzy w innych okolicznościach nie byliby w stanie go podjąć. Za pośrednictwem laski tułacza emigranci mogli opowiedzieć swoje indywidualne historie, podzielić się swoimi przeżyciami i traumami z mieszkańcami kraju, do którego przybyli. Podobny cel przyświecał zrealizowanemu w 2018 roku projektowi z pomnikiem Goethego i Schillera w Weimerze. Artysta nawiązując i rozwijając swój koncept pomnikoterapii, wykorzystywania istniejących pomników do zmiany komunikatów promowanych w przestrzeni publicznej, stworzył interaktywną sytuację angażującą nowoprzybyłych emigrantów z Syrii z mieszkańcami Weimaru. Wodiczko komentuje swoje działania w sposób następujący: „Sztuka z założenia, w swojej istocie, umożliwia przekazanie czegoś, co jest straszliwe, a dziwnie znajome. Jest tak dlatego, że sztuka jest częściowo prawdą i częściowo fikcją. Można stworzyć sytuację, w której ludzie zmierzą się także z własnymi strachami, z ich własnym absurdalnym zachowaniem, jeśli sztuka znajdzie na to formę. To nie jest przekaz bezpośredni tylko pośredni.  Dzięki temu można jakoś powoli pojąć emocjonalnie i intelektualnie swoją własną sytuację wobec innych ludzi,  na przykład wobec obcych. Szczególnie jeśli pojawi się tam nasza własna obcość jako element, który wyparliśmy. Z drugiej strony, tym, którzy nie mają głosu i nie mają szansy wypowiedzieć się, przekazać swoich doświadczeń czy wizji w nowym społeczeństwie, artysta może stworzyć  również szansę, warunki i formy przekazu”.

W realizowanym w maju 2019 roku w Poznaniu projekcie artystycznym Przybysze do komunikacji międzykulturowej użyty będzie specjalnie przystosowany do tej roli dron. Artysta zamierza wykorzystać niezwykły sposób poruszania się maszyny do zwrócenia uwagi na Obcego pojawiającego się „znikąd” w oswojonych przez nas przestrzeniach.  Wprowadzenie przemieszczającej się w powietrzu niezwykłej twarzy Obcego, która będzie mogła komunikować się z mieszkańcami miasta, ma za zadanie zwrócić uwagę na tych, którzy w naszym świecie starają się być niewidoczni, nie mają możliwości zabrania głosu i opowiedzenia o sobie. Pomimo dominującej w mediach negatywnej propagandy dotyczącej imigrantów, są oni stałym i wartościowym elementem polskiej rzeczywistości.   W projekcie biorą udział imigranci z różnych krajów i kręgów kulturowych, którzy na krócej lub dłużej przybyli do Poznania. Są wśród nich tacy, którzy związali się z miastem już kilkadziesiąt lat temu, są i tacy, którzy mieszkają tu od niedawna. Usłyszymy także polskich muzułmanów, którzy ze względu na kulturowe uprzedzenia   traktowani są w naszym kraju jako obcy.  Projekt Przybysze oddaje im głos.

Marek Wasilewski

organizatorzy: Galeria Miejska Arsenał, Estrada Poznańska

Przybysze / Incomers to publiczny eksperyment testujący Loro (Them), projekt na zlecenie  More Art (moreart.org) we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza, który zostanie zaprezentowany w Mediolanie w dniach 6-8 czerwca 2019.