MATERIALNOŚĆ OBRAZU FOTOGRAFICZNEGO
MATERIA W OBRAZIE FOTOGRAFICZNYM
- spotkanie z cyklu Dialogowanie historyków sztuki i artystów
Prowadzenie: Dorota Łuczak, Bownik
Dialogowanie historyków sztuki i artystów to cykl spotkań prowadzonych przez pracowników Instytutu Historii Sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i zaproszonych przez nich artystów. Tematy poszczególnych spotkań – nawiązujące do programu aktualnych wystaw w Galerii Miejskiej Arsenał – staną się punktem wyjścia do rozmowy o sztuce, wystawiennictwie czy krytyce, w której istotną rolę odegra skonfrontowanie dwóch perspektyw patrzenia, rozumienia i mówienia o sztuce – perspektywa historyków sztuki i artystów. Tym razem rozmawiać będą: dr Dorota Łuczak (historyczka sztuki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Historii Sztuki) i Bownik (artysta, Akademia Fotografii w Warszawie).
W dobie przesyconej cyfrowymi obrazami, przenikania się rzeczywistości materialnej i wirtualnej, warto postawić pytanie o materialność obrazu fotograficznego i reprezentowaną w fotografiach materię (przedmioty). Mowa tu nie tyle o formalistycznej fetyszyzacji odbitki, ale o znaczeniach jakie niosą ze sobą materialne ciała obrazów fotograficznych. Ciała obrazów fotograficznych rozumiane jako określone formy ich prezentacji, determinowane formatem, ramą, czy sposobem ich przechowywania, a co za tym idzie funkcjonowania i odbioru. Tak pomyślane ciało fotograficzne nie tylko jest podporządkowane człowiekowi, ale determinuje określone postępowanie ludzi, wiąże się ze specyficznymi rytuałami, zyskując siłę sprawczą. Jednocześnie fotografia pozostaje w związku ze światem materialnym poprzez utopijne pretendowanie do bycia jego substytutem. Przedmiot w obrazie fotograficznym może być bierny, eksponowany niczym w muzealnej gablocie, ale może być także ukazany (lub widziany) jako aktywny element lub przyczyna szerszej społecznej i materialnej aktywności.
Zaproponowany przez nas temat rozmowy wyrasta z szerszej zmiany w refleksji i badaniach humanistycznych, skupionych na zwrocie ku przedmiotom i materialności. Zwrot ten widoczny jest również w studiach nad fotografią, a jego konsekwencje wydają się być niezwykle interesujące zwłaszcza w dobie dominacji cyfrowej reprodukcji.
Bownik – fotograf, Mieszka i tworzy w Warszawie. Studiował filozofię na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie oraz fotografię na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. W latach 2004–2008 współtworzył kolektyw IKOON. Pracował jako kurator galerii "Teren Osobny", mieszczącej się w starym, nieczynnym już carskim więzieniu. W 2005 roku zorganizował tam Międzynarodowe Spotkanie Artystów INTERWENCJE. Był jednym z kuratorów IV Biennale Fotografii w Poznaniu w 2005 roku zatytułowanego "Polowanie na przedmioty". Do najbardziej znanych prac artysty należą fotograficzne cykle: Gamers, E-Słodowy, Koleżanki i koledzy. Jego książka Disassembly otrzymała główną nagrodę w konkursie Fotograficzna Publikacja Roku 2014 i była nominowana do Kassel Photobook Award 2014. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i grupowych. Jego prace znajdują się w kolekcjach Museum In Huis Marseille w Amsterdamie, Fundacji Sztuki Polskiej ING i zbiorach prywatnych. W 2014 był nominowany do Paszportów Polityki.
dr Dorota Łuczak - historyczka sztuki, adiunkt w Instytucie Historii Sztuki UAM, stypendystka Fundacji Lanckorońskich, Rządu Francuskiego, Corbridge Trust (Cambridge University) oraz Stiftung Preussischer Kulturbesitz. W obszarze jej badań znajduje się polska i powszechna historia i teoria fotografii, sztuka nowoczesna oraz metodologia badań historii sztuki. W 2015 roku obroniła pracę doktorską zatytułowaną „Wizja fotograficzna w kontekście zachodniej tradycji okulocentryzmu. Praktyka i teoria artystów europejskich i amerykańskich w I połowie XX wieku”. Jest autorką tekstów naukowych, popularno-naukowych i krytycznych. Obecnie uczestniczy w realizacji projektu badawczego „Polscy fotografowie, teoretycy i krytycy o fotografii 1839-1989”, prowadzonego w ramach programu NPRH.