Z cyklu: Przetwory audiowizualne
Śmietnik świata, ściek cywilizacji. Fenomeny cyberkultury

Wykład dr Magdaleny Kamińskiej, Jesteśmy anonimowi. Jest nas legion. Nie przebaczamy. Nie zapominamy. Groupmind power: grupowa inteligencja, kolektywna dusza, zbiorowe ciało?
19.10.2010, godz. 18.00 [wtorek]

Wiele pisze się ostatnio o portalach społecznościowych, których zasadą jest występowanie użytkowników w cyberprzestrzeni pod prawdziwymi danymi osobowymi, co niekiedy wywołuje niepożądane skutki („Pisząc na Facebooku <> zapraszasz do siebie złodzieja!” – straszy najnowszy Cosmopolitan). Podobny problem może pojawić się również w innych środowiskach internetowych, choćby w blogosferze. Dekadę temu, kiedy dostęp do internetu mieli w Polsce tylko wybrańcy, nikt z nich nie uwierzyłby, że ktokolwiek mógłby dobrowolnie chcieć występować w internecie pod prawdziwymi personaliami. Oldfags i dziś wiedzą, że „prywatność w sieci nie istnieje”, choć można zastosować pewne środki bezpieczeństwa, zwiększające prawdopodobieństwo, że uda się ją zachować. Dotyczy to jednak świadomego budowania anonimowości i korzystania z jej możliwości, podczas gdy początkujący użytkownik często zakłada, że anonimowość jest „naturalną” cechą CMC.

Poza pseudoanonimowością, w którą naiwnie wierzą „nowe grzbiety”, można więc mówić również o anonimowości denizeńskiej. Jest ona powiązana z najciekawszymi społecznie i antropologicznie aspektami cyberkultury – różnymi formami wigilantyzmu, w skrajnych przypadkach przybierającymi postać griefingu, haktywizmu, a nawet cyberterroryzmu. Sieciowy wigilantyzm to rodzaj „robinhoodyzmu XXI wieku”: polega na mszczeniu się na jednostkach i instytucjach za prawdziwe lub wyimaginowane, własne lub cudze krzywdy poprzez dokonanie na nich wirtualnego linczu. Przykładem może tu być choćby niedawny casus z Coventry, gdzie kamera przemysłowa zarejestrowała obraz kobiety zatrzaskującej kota w śmietniku. Właściciele kota opublikowali film w internecie, internauci błyskawicznie zidentyfikowali kobietę, upublicznili jej tożsamość, założyli na Facebooku grupę żądającą jej głowy i poszczuli ją dziennikarzami tudzież organizacjami obrońców zwierząt. W obliczu tak zmasowanego ataku niesławna Mary Bale wyraziła stosowny żal za grzechy.

Za zjawisko wigilantyzmu w dużym stopniu odpowiada cyberspołeczna instytucja określana jako anonymous (anonim). Jest to angielski ekwiwalent polskiego tagu „gość”, który zostaje automatycznie przyznany niezalogowanemu użytkownikowi na forach, imageboardach i blogach. Biorąc pod uwagę, że takich anonimowych „gości” w cyberśrodowiskach jest z reguły większość, zaczynają oni funkcjonować jako swoista „tożsamość dzielona”, zarazem indywidualna i kolektywna, kryjąca wszystkich, każdego i nikogo. Tak rozumiany Anonim to najpotężniejsza postać światowego internetu: bezimienny, lecz wszechobecny demon i heros, a także wirtualne lobby dysponujące realną polityczną siłą nacisku. Jednostki partycypujące w tej „pierwszej opartej o internet superświadomości” nie zawsze umieją wykorzystać jej możliwości do realizacji konkretnego celu, lecz nie teleologizm jest cechą wyróżniającą fenomen anonima. Może nim zostać każdy, kto zechce, dla celów, jakie sam określi, a także bez nich. Anonimowy tłum nie posiada przywódców w konwencjonalnym sensie tego słowa, gdyż opiera się na kolektywnej sile jednostek połączonych w sieć, funkcjonujących jak zbiorowy umysł (groupmind), którego nie można kontrolować, lecz jedynie korzystać z jego potęgi. Wykład zapozna słuchaczy z możliwościami tego złośliwego i życzliwego zarazem ducha sieciowego chaosu.

wstęp wolny

kolejne spotkania:
dr Magdalena Kamińska, Allegro jako system wymiany. Próba antropologiczna
23.11.2010, godz.18.00

dr Magdalena Kamińska, Wspólnota wirtualna: od netizena do denizena
7.12.2010, godz. 18.00

Przetwory audiowizualne - cykl spotkań ukazujący praktyki związane z różnymi sferami kultury audiowizualnej, zwłaszcza telewizji i internetu. Przedstawione i przedyskutowane zostaną praktyki telewidzów i internautów, które tworzą znaczące części współczesnych pejzaży kulturowych.

koordynatorka cyklu: Karolina Sikorska
karolina.sikorska@arsenal.art.pl
061 8529502

-----------------------------------------------------------------------------------