Pliki do pobrania:

Magiczne zaangażowanie – mapa 1

Magiczne zaangażowanie – mapa 2  

Przewodnik po Magicznym Zaangażowaniu

Na początku była pajęczyca: sumeryjska Uttu, według Nawahów Na’ashjé’ii Asdzáá, grecka Arachne, w mitologii kultury Hopi Kokyangwuti – kobieta poza czasem, reprezentująca wszystko to, co dobre, wzywana w chwilach, gdy potrzebna jest rada i opieka, nazywana jest też pajęczą babcią. Pajęczyca Wielu Wątków wykluła się z wiecznej potrzeby sprawiedliwości i z kurzu, jej styl to połączenie kurpiowskiej sztuki ludowej i figlarnego drag. Swoje siedlisko uwiła w górnych partiach ekspozycyjnych, szczękoczułkami obejmując stalowe sklepienie galerii miejskiej. Żywi się ciepłem projektorów zmieszanym ze skroplonym CO2 wydychanym przez heterotrofów, miłośników sztuki.

Amerykańska biolożka i filozofka Donna Haraway w swojej książce Staying with the Trouble: Making Kin in the Chthulucene, w której mierzy się z konsekwencjami zmian klimatycznych wywołanych przez człowieka, pisze o konieczności tworzenia innych, więcej niż ludzkich historii, które – plecione za pomocą czułych pajęczych przydatków – mogłyby rozchodzić się jak sieć w wiele stron naraz. Byłyby to opowieści sympoietyczne, tworzone kolektywnie, w odróżnieniu od tych autopoietycznych, reprodukujących same siebie. Historie na miarę pajęczego chthulucenu* to hybrydyczne śpiewy, rysunkowe przypowieści i tkane wzory, które nie dzielą i rządzą, ale łączą i spekulują na temat złożonych relacji zachodzących pomiędzy żyjącymi, transformującymi istotami. To opowieści uzdrawiające, przynoszące ulgę jak ściółka z rozkładających się liści i pobudzające fantazję jak dojrzewający kompost.

Wystawa Magiczne zaangażowanie, nad którą swoje nogogłaszczki rozpostarła Pajęczyca Wielu Wątków, jest miejscem, w którym splatamy wątki aktywistyczne, artystyczne, antyfaszystowskie, animistyczne, animalistyczne, antyrywalizacyjne, równościowe, magiczne i queer-feministyczne. Odbywające się w jej ramach wydarzenia mają na celu zdejmowanie „zaklęć kapitalizmu codziennego”, ukazanie zerwanych więzi pomiędzy światem społecznym a tym, co uznawane potocznie za „naturalne”. Tytuł odnosi się do tego, co zostało wyparte ze świata kierującego się logiką kapitalistycznego antropocenu, czyli do magii, rytuału, pamięci ludzkich i nie-ludzkich przodkiń, współczucia, relacyjności. Wernisaż wystawy odbędzie się w czasie przesilenia jesiennego. Ze względu na pandemiczną rzeczywistość występy na żywo zostaną przeniesione do sieci. Tam zobaczyć i posłuchać będzie można kolektywu SIORY oraz chóru Odłam Źdźbło.

Wystawę można przemierzać, wybierając jeden ze szlaków: aktywizmu, animacji lub ścieżkę magicznego zaangażowania poprzez sztukę, które miejscami się przecinają, a odcinkami łączą. Wszystkie drogi mają swoje przewodniczki. Na szlaku aktywizmu,  umownie podzielonego na przystanki poświęcone wodzie, powietrzu, ziemi, lasowi, zwierzętom i ruchom, spotkać można Siostry Rzek, Obóz dla Mierzei Wiślanej, Flow, Polski Alarm Smogowy, obozowiczów dla klimatu i dla puszczy, Inicjatywę Dzikie Karpaty, Otwarte klatki, kolektyw Kąpielisko, Poznaniacy Przeciwko Myśliwym, Wolę Być, Extinction Rebellion, Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, Fundację Mare…

W okolicach przystanku leśnego, leżącego na przecięciu szlaków, poświęconego puszczańskim porostom i starym drzewom, tym wciąż rosnącym i tym bezpowrotnie niszczonym, czeka na nas malarz, aktywista i gawędziarz Michał Chomiuk. Podczas swoich wędrówek po Lubelszczyźnie i Podlasiu zbiera wiejskie opowieści dotyczące belzebubów, rusałek, zmór i bab zielarek, przekazywane z ust do ust, utrwala je i opowiada dalej. Malarka i aktywistka Anna Błachno, aby w pełniejszy sposób oddać się działaniom w Puszczy Białowieskiej, porzuciła pracę i zamieszkała w Obozie dla Puszczy. Swoją praktykę określa jako „tradycyjne malarstwo weganistyczne”. Na szlaku Magicznego zaangażowania przywołuje niedźwiedzicę i wizjonerską Amanitę, a dokładnie ich moce, aby w życiu, tak jak w sztuce, pozostać: świadomą, etyczną, bliską natury, przede wszystkim tej własnej.

Ewa Ciepielewska to malarka, performerka i flisaczka przemierzająca rok w rok, od dwunastu lat Wisłę na drewnianym galarze, z prądem i pod prąd, na całej jej długości (941 km). Angażuje się w sprawę zachowania rzeki w stanie naturalnym, jest zwolenniczką przywrócenia brzegom ich nieregulowanego charakteru i usunięcia wszystkiego, co zatrzymuje jej nurt. Artystka podczas wystawy Magiczne zaangażowanie jest obecna, oprócz ludzkiej postaci, również w formie obrazów przywołujących zwierzęcych przyjaciół: Kuskusa – przodka z lasu, Księżycowego Zajączka Nousagi, Niebieską Panterę i Śnieżnego Samobieżnego.

W zestaw 150 przetworów powstałych podczas rezydencji po końcu świata w poznańskim DOMIE wyposaża nas artystka Adelina Cimochowicz, która na swoją pracownię wybrała domową i galaktyczną kuchnię.

Roślinnymi bohaterkami wystawy są Mandragora i Silphium. Ta pierwsza występuje w animacji poklatkowej autorstwa Małgorzaty Gurowskiej, druga stała się inspiracją dla powstania fontanny wykonanej przez Natalę Biało. Mandragora to istota przypominająca swoim kształtem figurę ludzką, podkreślająca integralność człowieka i przyrody. W ciemności kwitnie wielością barw, a jej działanie może być trujące lub uzdrawiające. Dzięki swojej hybrydycznej formie i magicznemu oddziaływaniu stała się pożywką dla mitów, wierzeń, wyobrażeń, lęków i domysłów. Niefrasobliwe wyrwanie jej z ziemi może wywołać burzę z piorunami. Z fontanny Natalii Biało tryska sok z Silphium – emanacja energii kobiecej. W starożytności surowiec pozyskiwany z rośliny był uznawany za panaceum, środek antyseptyczny, przeczyszczający, antykoncepcyjny i wczesnoporonny. Roślina miała również działanie afrodyzjakalne. Była gromadzona w skarbcach, a handel nią podlegał kontroli państwa. Według artystki Silphium jest jedną z pierwszych, utowarowionych roślin, które wyginęły na skutek działania człowieka.

Za pomocą rysunkowych opowieści z cyklu Symbiosis ilustratorka Yoanna Gwarek zabiera nas w podróż. Na niewielkiej kartce papieru łączy wiedzę lokalnych społeczności, czułość rysowniczki w studiowaniu fauny i flory oraz mądrość zdobywaną w drodze. Wędrująca księga ilustrowanych historii jest wypełniona czułymi refleksjami dotyczącymi współistnienia w zmieniającym się środowisku.

W Pasymiu, miasteczku na północnym wschodzie Polski, Klaudia Paliwoda wciela się w postaci z mazurskich legend, ożywiając za pomocą filmu pamięć o Smętku, Topielcu i rusałkach. Damien Brailly podróżując po Polsce z aparatem fotograficznym, portretuje Diabelskie Kamienie. Głazy, świadkowie ostatniego zlodowacenia, poruszają zbiorową wyobraźnię w zdominowanym przez symbolikę katolicką kraju. Legendy głoszą, że obecność skał związana jest z działaniem mocy wprost z piekielnych otchłani.

Pochodząca z Podlasia trójmiejska artystka Olga Anna Markowska używając kadzielnicy, poddaje czas i przestrzeń magicznym zaklęciom. Za pomocą emotywnych fotografii i wideo pokazuje, że natura to nie skapitalizowany artefakt, ale przede wszystkim dom, miejsce spotkań, przeżyć i uczuć.

Utytułowana twórczyni ludowa z Rogalinka Jadwiga Anioła plecie ozdobne pająki, wieńce dożynkowe, wykonuje kraszanki i pisanki. Na wystawie zaprezentuje własnoręcznie wykonanego pająka oraz poprowadzi warsztaty, podczas których podzieli się swoją wiedzą i rzemiosłem. Nazywany twórcą wiejskiego street artu, autor Pomnika Chłopa Daniel Rycharski w Arsenale pokazuje natomiast cztery ze swoich Strachów, czyli krzyży różnych religii, które ustawione na polu miały podwójną funkcję, z jednej strony przypominały wiejskiej społeczności o ich homoseksualnych sąsiadach, z drugiej – odstraszały uprzedzenia i dzikie zwierzęta. Prezentowane nieopodal makatki Joanny Borof z grupy Odłam Źdźbło przywołują pamięć o pożarach lasów na Syberii.

Wybierając szlak animacji, można doświadczyć wystawy nie tylko jako przestrzeni prezentacji, ale również jako miejsca działania. Uczestniczki i uczestnicy wydarzeń edukacyjnych wnoszą do galerii swoje zaangażowanie – czasem intencjonalnie pozostawiając po sobie ślad, a czasem zupełnie nieświadomie rozsiewając nasiona przyniesione pod butami. Młodsi i starsi grają w podchody, przygotowują scenariusze i scenorysy – a wszystko to po to, aby aktywnie wziąć udział, dać wyraz temu, co myślą i jak odbierają instytucjonalną przestrzeń sztuki.

W języku angielskim istnieje powiedzenie „walk the talk”, oznacza ono życie zgodne z głoszonymi przekonaniami. Podczas Magicznego zaangażowania łączymy szlaki i opowieści, sztukę praktykujemy w działaniu, aktywizm w magii, to co społeczne przestało nam wystarczać, dlatego zaangażowanie definiujemy szeroko, współtworząc hybrydy i kolektywy. Recyklingujemy i upcyklingujemy rytuały z niepamięci zachowanej na poziomie komórkowym. Jako przedstawicielki i przedstawiciele gatunku ludzkiego, po łacinie humanus, czujemy, że jesteśmy z tego świata ulepione i ulepieni, szukamy zatem genealogii w bliższym nam humusie  aniżeli w patriarchalnej prze-mocy rodowego nazwiska. Pragniemy zbutwienia tożsamości w symbiotycznej, czującej i twórczej biomasie, stania się bezimiennymi dziećmi kompostu.

_________________

*Chthulucene to termin zaczerpnięty z książki Donny Haraway Staying with the Trouble. Making Kin in the Chthulucene, Duke University Press 2016. Pojęcie zaproponowane przez Haraway powstało z połączenia greckich chton ‘ziemia’ i kainos ‘nowy’ i ma oznaczać ‘czas ziemi; tego, co chroniczne’.

wernisaż:

18.00 – występ chóru Odłam Źdźbło
18.30 – performance SIORY

Szlak artystyczny:

Jadwiga Anioła, Natala Biało, Anna Błachno, Joanna Borof, Damien Brailly, Michał Chomiuk, Ewa Ciepielewska, Adelina Cimochowicz, Małgorzata Gurowska, Yoanna Gwarek, Hanna Husberg, Cecylia Malik, Olga Anna Markowska, Odłam Źdźbło, Klaudia Paliwoda, Daniel Rycharski, Ola Winnicka / SIORY, Wspólnota międzygatunkowa +

Szlak aktywistyczny:

BASTA! Inicjatywa na Rzecz Zwierząt, BRUK kolektyw akcyjno-reporterski, Ende Gelände, Extinction Rebellion, Flow, Fundacja Mare, Góra św. Anny, Grzybiarki Przeciwko Myśliwym, Inicjatywa Dzikie Karpaty, Karpacki Ruch Antyłowiecki, Klub Gaja, Lokalsi dla Puszczy, Limity jsme my, Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, Nasze Jeże, Niech Żyją!, Obóz dla Klimatu, Obóz dla Mierzei Wiślanej, Obóz dla Puszczy, Occupy Chevron, Otwarte klatki, Polski Alarm Smogowy, Poznaniacy Przeciwko Myśliwym, Puszcza Bukowa, Ratujmy Imielin, Ratujmy Dolinę Rospudy, Projektowany Turnicki Park Narodowy, Rykowisko dla jeleni – nie dla myśliwych, Siostry Rzeki, Stowarzyszenie Eko-Przyjezierze, Stowarzyszenie Nasz Bóbr, Tama Tamie, Viva! Akcja dla zwierząt, W Obronie Polesia, Warszawski Ruch Antyłowiecki, Wolę Być, Zielona Fala

Szlak animacyjny:

Dziewczyny w Naturze: Sara Grolewska i Anka Gruszka, Magdalena Garczarczyk, Jan Kaczmarek, Robert Kalak, Tomasz Knioła, Michael Kurzwelly, Michał Michlewicz, Klaudia Lewczuk

Przewodniczki: 

Paweł Błęcki, Kinga Mistrzak, Zofia nierodzińska, Anna Siekiera

Współpraca: 

Marta Bączyk, Julia Dziewit, Matylda Konarska, Marika Opas, Aleksandra Polerowicz, Jarek Rusiński, Karol Wundziński

19.09.2020, g. 15.00 – oprowadzanie z przewodniczkami i artystkami

fot. Joanna Draszawka