Diana Lelonek jest absolwentką Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, laureatką nagrody artystycznej fundacji Vordemberge-Gildewart oraz Paszportu Polityki 2019 za: „oryginalną w artystycznym wyrazie analizę zagrożeń, jakie niesie współczesna cywilizacja. Za sztukę mądrze zaangażowaną i ciekawie kwestionującą antropocentryczny punkt widzenia”.  Instalacja umieszczona w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu powstała w wyniku długotrwałych badań terenowych.  Zlokalizowane na terenie ogrodu Centrum Żywych Rzeczy – powołana przez artystkę instytucja – będąc sama w sobie dziełem sztuki, staje się jednocześnie faktycznym działaniem w obszarze społecznym, naukowym i artystycznym. Centrum angażuje się w interakcję edukacyjną, artystyczną i polityczną.  Posiadając swoją bazę wewnątrz instytucji goszczącej, zaczyna także wywierać na nią wpływ poprzez zwrócenie uwagi na aspekty, które do tej pory nie były zasadniczą domeną zainteresowań Ogrodu Botanicznego – jak np. środowiska hałd śmieciowych czy roślinności terenów poprzemysłowych. W pracach tych szczególną rolę odegrała współpraca z naukowcami. Nie mniej cenne były konsultacje z personelem technicznym ogrodu, które dotyczyły  praktycznych aspektów pracy. Najnowszy projekt Diany Lelonek stanowi połączenie kilku płaszczyzn, dobrze opracowanej bazy teoretycznej – dotyczącej filozoficznych i estetycznych konsekwencji antropocenu, umiejętnego wejścia we współpracę na polu nauk przyrodniczych, w taki sposób, aby z pełną odpowiedzialnością respektować zasady w nich obowiązujące oraz w końcu, ale nie na końcu, płaszczyzny artystycznej, której manifestacją jest złożone dzieło sztuki w formie instalacji, a także wiele innych towarzyszących jej działań.

Działania Centrum Żywych Rzeczy skoncentrowane są na dogłębnym zbadaniu i ukazaniu najnowszych i zarazem najbardziej widocznych przemian w obszarze biosfery. Są również pretekstem do postawienia kolejnych pytań o potencjalne możliwości nowych form kontaktów ludzkiego z nieludzkim, przekierowania uwagi z antropocentrycznej na międzygatunkową i z hierarchicznej na bardziej egalitarną konstrukcję – jako potencjalną drogę wyjścia z impasu antropocenu.

Zasadniczym problemem, jaki stawia Diana Lelonek, jest pytanie o rolę współczesnego artysty, którego nowe zadania, funkcje wychodzą poza autonomiczną domenę sztuki i sprawiają, że zaczyna przejmować rolę w polu aktywistycznym i paranaukowym.

Artystka zauważa, że działalność prowadzonego przez nią Centrum: kieruje się w stronę hybrydalnych i sieciowych powiązań, sugerując wzajemne przenikanie się i nierozerwalność procesów naturalnych, kapitalistycznych, społecznych, geologicznych, fizycznych, ekonomicznych, produkcyjnych i dekompozycyjnych.

Marek Wasilewski

miejsce: Ogród Botaniczny UAM w Poznaniu

kurator: Marek Wasilewski